De Beiaardrots zou volgens legende gekleefd zijn door de machtige hoefslag van het ros van Beiaard,toen het zich afzette om een reuzensprong over de Maas te nemen. Het edele paard was op de vlucht voor Keizer Karel de Grote, met de vier heemskinderen op zijn rug.
De Ros Beiaardsage leeft niet alleen in Dendermonde, ook elders in het land en zelfs in Frankrijk, Duitsland, Ierland, Italië en Nederland. Echt vreemd is dit niet vermits de sage van het Ros Beiaard haar oorsprong vindt in de middeleeuwse ridderromans.
In heel wat steden in de ons omringende landen kent of kende men processies waarin het Ros Beiaard voorkomt of voorkwam. Ook het aantal Ros Beiaardstandbeelden of verwijzingen naar de legende is enorm groot.
Vele Nederlandse steden kenden lang de traditie van een processie of ommegang, onder andere Bergen op Zoom, Eindhoven, Breda en Dordrecht. In de 16e en 17e eeuw maakte de Reformatie hier een einde aan.
De sage van het Ros Beiaard en de Vier Heemskinderen kende een enorme verspreiding over grote delen van West-Europa. Naargelang stad of streek ontstonden varianten op het oorspronkelijke verhaal. In Keulen bestaat zelfs de sage dat Reynout, na een roemrijk ridderleven, monnik werd en als steendrager werkte aan de bouw van de Dom van Keulen.
In de volksmond worden een aantal kastelen toegeschreven aan heer Aymon en zijn zonen: Montauban in Frankrijk, Neufchâteau-sur-Amblève, Comblain-au-Pont, Reinhardstein te Robertville, Poilvache in Yvoir en Etalle in België
Montauban in Frankrijk
Neufchâteau-sur-Amblève
Poilvache in Yvoir
Etalle in België
Bogny-sur-Meuse in de Franse Ardennen kent de ‘Rocher des 4 Fils Aymon’ en een standbeeld van de Vier Heemskinderen met hun Ros Beiaard. In Château-Regnault vinden we een Place Bayart, enz. In Luik vertelt de legende dat daar het Ros Beiaard in de Maas gegooid werd en nu nog rondloopt in de Ardeense wouden.
Place Bayart
De alom gekende ‘Rocher Bayard’ is tevens getuige van het voortbestaan van de legende in Dinant. Een Ros Beiaardbeeld vinden we eveneens terug in Namen aan de oever van de Maas. De plaatsen in de Ardennen waar zich een zogeheten Pas-de-Bayard bevindt zijn talrijk: Couillet, Stoumont, Huy, Sprimont, Sougne-Remouchamps, Wéris.
Ook in de toponymie vinden we verwijzingen naar de Ros Beiaardsage.
In Amsterdam is er een Montalbaanstoren, in Spanje ligt de stad Montalban, in Frankrijk vinden we Montauban. Bertem in de provincie Vlaams-Brabant verklaart men als ‘peerdheim’, woonplaats van het paard. Een plaatselijke legende vertelt dat daar de wieg van het Ros Beiaard stond en dat er nog afdrukken van zijn hoeven te bemerken zijn.
In vele steden vindt men straatnamen zoals ‘De Vier Heemskinderenstraat’ (Brugge en Brussel), ‘Reynoutstraat’ en ‘Ros Beiaardstraat’ (Dendermonde). In Geldrop (NL) werd eveneens een straat naar de Vier Heemskinderen genoemd. In New York heeft men een Bayardstreet.
Barricade in Bayard Street, New York 1857
De Vier Heemskinderenstraat in Brussel
Graaf de Smet de Naeyerplein
Wie het Gaume-museum in Virton bezoekt, wordt geconfronteerd met talrijke afbeeldingen van het Ros Beiaard en de Vier Heemskinderen op haardplaten, tekeningen en ornamenten. In Virton is er ook een Pas-de-Bayard en kent men de legende van Château Renaud.
Ook in Italië was het verhaal van de Vier Heemskinderen lang een geliefkoosd thema op kermissen. Vandaag danst men op het Ierse platteland op een zelfgezongen lied, dat vertelt over de avonturen van 4 stoere knapen, gezeten op een al even stoer paard. De link met de Ros Beiaardlegende ligt hier voor de hand.
Aldus wordt aangetoond dat het Ros Beiaard, de Vier Heemskinderen en andere onderdelen van de sage geen beperkte Dendermondse folklorebegrippen zijn. Zij roepen integendeel in vele plaatsen in België en in grote delen van West-Europa levendige associaties op. Juist daardoor krijgt de Dendermondse traditie bij uitstek, nog meer inhoud en uitstraling.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten